Posts

Showing posts from 2016

Eo egestatem patimur magis, quo plura appetimus complecti

...animus sibi redditus quae sit pulchritudo universitatis intelligit, quae [universitas] profecto ab uno cognominata est. Idcircoque illam videre non licet animae quae in multa procedit, sectaturque aviditate pauperiem, quam nescit sola segregatione multitudinis posse vitari. Multitudinem autem non hominum dico, sed omnium quae sensus attingit. Nec mirere quod eo egestatem patitur magis, quo magis appetit plura complecti. De ordine i.ii.

Deus scitur melius nesciendo

Quisquis autem vel adhuc servus cupiditatum, et inhians rebus pereuntibus; vel iam ista fugiens, casteque vivens, nesciens tamen quid sit nihil, quid informis materia, quid formatum exanime; quid corpus, quid species in corpore, quid locus, quid tempus, quid in loco, quid in tempore; quid motus secundum locum, quid motus non secundum locum, quid stabilis motus, quid sit aevum; quid sit nec in loco esse, nec nusquam; et quid sit praeter tempus , et semper; quid sit et nusquam esse, et nusquam non esse; et nunquam esse, et nunquam non esse: quisquis ergo ista nesciens, non dico de summo illo Deo, qui scitur melius nesciendo, sed de anima ipsa sua quaerere ac disputare voluerit, tantum errabit, quantum errari plurimum potest: facilius autem cognoscet ista, qui numeros simplices atque intelligibiles comprehenderit. De Ordine ii.xvi.44.
«Beatus vir quem tu erudieris, Domine, et ex lege tua docueris eum: ut mitiges eum a diebus malignis, donec fodiatur peccatori fovea » (Ps 93.15). Ecce habes consilium Dei, quare parcat malis: foditur fovea peccatori. Tu iam vis illum sepelire: adhuc fovea illi foditur; noli festinare sepelire. Quid est, «donec fodiatur peccatori fovea? » Aut quem ponit peccatorem? unum hominem? Non. Quid ergo? Omne genus hominum peccatorum, sed superborum; iam enim praemisit, «Redde retributionem superbis. » Nam et ille peccator fuit Publicanus, qui oculos eliserat in terram, et percutiebat pectus suum, dicens, «Deus, propitius esto mihi peccatori:» sed quia non superbus erat, Deus autem reddet retributionem superbis; non illi, sed talibus foditur fovea, donec reddat retributionem superbis. Ergo quod ait, «Donec fodiatur peccatori fovea,» superbos intellige. Quis est superbus? Qui non confessione peccatorum agit poenitentiam, ut sanari per humilitatem possit. Quis est superbus? Qui illa ipsa pauca qu

Qualis cibus, talis valetudo

Quomodo sanitatem pacis tenere animus potest, qui discordiis et certaminibus pascitur? Qualis enim cibus sumitur, talis valetudo consequitur. De catechizandis rudibus xvi.25.10.

Deus non alio bono bonum sed bonum omnis boni

Animus nonnisi conversione ad Deum fit bonus. Ecce iterum vide, si potes. Non amas certe nisi bonum, quia bona est terra altitudine montium et temperamento collium et planitie camporum, et bonum praedium amoenum ac fertile, et bona domus paribus membris disposita et ampla et lucida, et bona animalia animata corpora, et bonus aer modestus et salubris, et bonus cibus suavis atque aptus valetudini, et bona valetudo sine doloribus et lassitudine, et bona facies hominis dimensa pariliter et affecta hilariter et luculenter colorata, et bonus animus amici consensionis dulcedine et amoris fide, et bonus vir iustus, et bonae divitiae, quia facile expediunt, et bonum caelum cum sole et luna et stellis suis, et boni Angeli sancta obedientia, et bona locutio suaviter docens et congruenter monens audientem, et bonum carmen canorum numeris et sententiis grave. Quid plura et plura? Bonum hoc et bonum illud: tolle hoc et illud, et vide ipsum bonum, si potes; ita Deum videbis, non alio bono bon

Dominus...gallina esse voluit

Aliquid etiam me dicere admonet in hoc loco capitis ipsius nostri [=Christi] sublimitas; quoniam infirmatus est [Christus] usque ad mortem, et assumpsit infirmitatis carnem, ut pullos Ierusalem colligeret sub alas suas tanquam gallina infirmata cum parvulis. Non enim in aliqua ave hoc aliquando conspeximus, earum etiam quae nidificant ante oculos nostros, sicut parietum passeres, sicut hirundines tanquam annuae nostrae hospites, sicut ciconiae, sicut aliae atque aliae aves quae ante oculos nostros nidificant, et ovis insidunt, pullos alunt, sicut ipsae columbae quas quotidie videmus; aliquam avem infirmari cum parvulis non cognovimus, non aspeximus, non vidimus. Gallina quomodo hoc habet? Certe notam rem dico, quae in conspectu nostro quotidie versatur: quomodo raucescit vox, quomodo fit hispidum totum corpus? deponuntur alae, laxantur plumae, et vides circa pullos nescio quid aegrotum, et ea est materna charitas quae invenitur infirmitas. Quare ergo Dominus, nisi propter hoc, ga

Tunc etiam feminae publicis consultationibus intererant

Cum apparuisset illic [Athenis] repente olivae arbor, et alio loco aqua erupisset, regem prodigia ista moverunt, et misit ad Apollinem Delphicum sciscitatum quid intelligendum esset, quid faciendum. Ille respondit quod olea Minervam significaret, unda Neptunum, et quod esset in civium potestate, ex cuius nomine potius duorum deorum, quorum signa illa essent, civitas vocaretur. Isto Cecrops oraculo accepto, cives omnes utriusque sexus (mos enim tunc in eisdem locis erat, ut etiam feminae publicis consultationibus interessent) ad ferendum suffragium convocavit. Consulta igitur multitudine mares pro Neptuno, feminae pro Minerva tulere sententias: et quia una plus est inventa feminarum, Minerva vicit. Tunc Neptunus iratus marinis fluctibus exaestuantibus terras Atheniensium populatus est: quoniam spargere latius quaslibet aquas difficile daemonibus non est. Cuius ut iracundia placaretur, triplici supplicio dicit idem auctor [Varro] ab Atheniensibus affectas esse mulieres: ut nulla ult

Correctorem desidero

non solum benignum imploro lectorem, verum etiam desidero liberum correctorem. Innocentius III, Mysteria evangelicae legis et sacramenti eucharistiae (PL 217.914D). Sane cum in omnibus litteris meis non solum pium lectorem, sed etiam liberum correctorem desiderem, multo maxime in his, ubi ipsa magnitudo quaestionis utinam tam multos inventores habere posset, quam multos contradictores habet. Verumtamen sicut lectorem meum nolo mihi esse deditum, ita correctorem nolo sibi. Ill e me non amet amplius quam catholicam fidem, iste se non amet amplius quam catholicam veritatem. Sicut illi dico, Noli meis litteris quasi Scripturis canonicis inservire; sed in illis et quod non credebas, cum inveneris, incunctanter crede, in istis autem quod certum non habebas, nisi certum intellexeris, noli firmiter retinere: ita illi dico, Noli meas litteras ex tua opinione vel contentione, sed ex divina lectione vel inconcussa ratione corrigere. Si quid in eis veri comprehenderis, existendo non est meu

Misericordiam volo et non sacrificium (Oseae vi.6)

Universae viae Domini misericordia et veritas (Ps. xxiv.10) . Quas autem vias docebit eos, nisi misericordiam qua placabilis, et veritatem qua incorruptus est? Quorum unum praebuit donando peccata, alterum merita iudicando. Et ideo universae viae Domini, duo adventus Filii Dei, unus miserantis, alter iudicantis. Pervenit ergo ad eum tenens vias eius, qui nullis meritis suis se liberatum videns, deponit superbiam, et deinceps c avet examinantis severitatem, qui clementiam subvenientis expertus est. Requirentibus testamentum eius et testimonia eius: intelligunt enim Dominum misericordem primo adventu, et secundo iudicem, qui mites et mansueti requirunt testamentum eius, cum sanguine suo nos in novam vitam redemit; et in Prophetis atque Evangelistis testimonia eius. Augustinus Hipponensis, Enarratio in Psalmum xxiv.10.

Sex numerus perfectus

...unum et duo et tria sex fiunt, qui numerus propterea perfectus dicitur quia partibus suis completur: habet enim illas tres: sextam, tertiam, dimidiam; nec ulla pars alia, quae dici possit quota sit, invenitur in eo. Sexta ergo eius unum est; tertia, duo; dimidia, tria. Unum autem et duo et tria consummant eundem senarium. Cuius perfectionem sancta scriptura commendat, in eo maxime quod Deu s sex diebus perfecit opera sua, et sexto die factus est homo ad imaginem Dei (Gen. 1.27). Et sexta aetate generis humani, filius Dei venit et factus est filius hominis, ut nos reformaret ad imaginem Dei. Ea quippe nunc aetas agitur, sive milleni anni singulis distribuantur aetatibus, sive in divinis litteris memorabiles atque insignes quasi articulos temporum vestigemus, ut prima aetas inveniatur ab Adam usque ad Noe, inde secunda usque ad Abraham: et deinceps, sicut Matthaeus evangelista distinxit, ab Abraham usque ad David, a David usque ad transmigrationem in Babyloniam, atque inde usque ad v

Docta Ignorantia

Quid est ergo tempus? Si nemo ex me quaerat, scio; si quaerenti explicare velim, nescio. Augustinus, Confessionum lib. 11.14.17.

Ibi omnis dextera est

E T SEDET AD DEXTERAM P ATRIS A SCENDIT IN CAELUM : credite . S EDET AD DEXTERAM PATRIS : credite . Sedere intellegite habitare; quomodo dicimus de quocumque homine In illa patria sedit per tres annos . Dicit illud et scriptura: sedisse quemdam in civitate tantum tempus. Numquid sedit et numquam surrexit? Ideo hominum habitationes sedes dicuntur. Ibi habentur sedes, numquid semper sedetur? non surgitur? non ambulatur? non iacetur? et tamen sedes vocantur. Sic ergo credite habitare Christum in dextera dei patris: ibi est. Ne dicat vobis cor vestrum: quid agit? Nolite quaerere quod non licet invenire: ibi est; sufficit vobis. Beatus est, et a beatitudine, quae dextera patris vocatur ipsius beatitudinis nomen est, dextera patris. Nam si carnaliter acceperimus quia sedet ad dexteram patris, ille erit ad sinistram. Numquid fas est ut sic illos componamus, filium ad dexteram, patrem ad sinistram? Ibi omnis dextera est, quia ibi nulla est miseria.  Augustinus, de Symbolo iv.11.

Amoris vinculo nova fiunt quae vetera fuerunt

"...si [cum neophytos docemus] usitata et parvulis congruentia saepe repetere fastidÄ«mus, congruamus eis per fraternum, paternum, maternumque amorem, et copulatis cordi eorum etiam nobis nova videbuntur. Tantum enim valet animi compatientis affectus, ut cum illi afficiuntur nobis loquentibus, et nos illis discentibus, habitemus in invicem; atque ita et illi quae audiunt quasi loquantur in nobis, et nos in illis discamus quodam modo quae docemus. Nonne accidere hoc solet, cum  loca quaedam ampla et pulchra (vel urbium vel agrorum), quae iam nos saepe videndo sine aliqua voluptate praeteribamus, ostendimus eis qui antea numquam viderant, ut nostra delectatio in eorum novitatis delectatione renovetur? Et tanto magis quanto sunt amiciores, quia per amoris vinculum in quantum in illis sumus, in tantum et nobis nova fiunt quae vetera fuerunt." Augustinus, de catechizandis rudibus XII.17.1-2.

Lex Christi

Lex Christi a portantibus invicem onera sua impletur. Augustinus. Sermones de Scripturis CLXIV.1 (PL 38: 895). 

Quam rationem de obsequiis hominum, quam de opprobriis reddamus?

Beati eritis cum vobis maledixerint... (Mt. 5:11) Cogitamus...quam rationem reddamus de obsequiis hominum, quam de maledictis hominum. Multi nobis obsecuntur [sic], multi nobis detrahunt, nobisque maledicunt. Plus nos faciunt periclitari, qui nobis obsecuntur, quam qui nobis maledicunt. Obsequium enim hominum titillat superbiam nostram, maledicta exercent patientiam nostram. Alibi timeo lapsum, alibi munio firmamentum. Nam 'opprobria hominum,' ait mihi quidam servorum dei, 'nolite metuere' (Esai. 51:7). Dicit et dominus Ies us Christus: 'Beati eritis, cum vobis maledixerint homines, et dixerint omne malum adversum vos, mentientes, propter me' (Mt. 5:11). Nam si qui maledicunt, et vera dicunt, non male dicunt, quia vera dicunt; sed male dicunt, qui falsa dicunt. Augustinus. Sermones Moriniani ex Collectione Guelferbytana xxxii.8. Miscellanea Agostiniana. Testi e Studi. Vol 1: Sancti Augustini Sermones post Maurinos Reperti (Rome, 1930). p. 569-70.

Onus meum leve est (Mt. xi.30)

Discite a me Sed quia iste Deus et homo esse dignatus est, in eo quod Deus est, audi ut recreeris; in eo quod homo est, audi ut imiteris. Discite , inquit, a me ; non [nobis discendum est] mundum fabricare et creare naturas: nec illa quidem alia quae hic latens Deus, homo manifestus effecit; nec ipsa dicit, Discite a me febres ab aegrotantibus pellere, fugare daemonia, mortuos suscitare, ventis et fluctibus imperare, super aquas ambulare: nec hoc dicit Discite a me . Haec enim dedit quibusdam discipulis suis, quibusdam non dedit: hoc autem, Discite a me , omnibus dicit; ab hoc praecepto nemo se excuset, Discite a me quoniam mitis sum, et humilis corde . Quare dubitas hanc sarcinam ferre? Haec sarcina gravis est, humilitas et pietas? Haec sarcina gravis est, fides, spes, charitas? Istae enim humilem, istae mitem reddunt. Et vide quia oneratus non eris, si ipsum audieris. Iugum enim meum lene est, et sarcina mea levis est (Matth. XI, 28-30). Quid est, levis est ? Quid si habet po

Aeneidos vi.733

Hinc metuunt cupiuntque, dolent gaudentque (pars prima) Libro xiv, capitulo ix De Civitate Dei, tractat, inter multa alia, Augustinus varios hominis affectus quibus movemur. Augustinus verba poetae Virgilii de quattuor affectibus praecipuis adhibet contra philosophos a quibus hi animi motus, non solum non tantum affectus quantum perturbationes esse habentur, sed etiam prius omnino exstirpandi ab eis dicuntur quam quis sapiens appelletur. Secundum Augustinum, non solum Christifideles sed quispiam esset monstrum si tanto animi stupore gauderet (vid. Civ. Dei xiv.9.88-92 et cf Cicero Tusc. Disp. 3.6).  Apud nos [Christi membra] ... iuxta scripturas sanctas sanamque doctrinam cives sanctae civitatis Dei in huius vitae peregrinatione secundum Deum viventes metuunt cupiuntque, dolent gaudentque , et quia rectus est amor eorum, istas omnes affectiones rectas habent.   [Cives sanctae civitatis Dei] metuunt poenam aeternam, cupiunt aeternam; dolent in re, quia ipsi in semetipsi
Labor et otium I Quia mox observabitur in Civitatibus Foederatis feria quae vulgo dicitur "Labor Day," mihi occurrit rogare cuius mentis fuisset Augustinus de labore et otio. Inter multa inventa et pensa, haec ex eius De opere monachorum tractatu sententiis ceteris (ibidem et aliubi inventis), mea quidem opinione, anteit:  Paulus praecipiens operari servos Dei, non vult tamen eorum necessitates minus curari a fidelibus. Labor servis Dei eligendus qui animo libero exerceatur, sine cura et cupiditate.... Aliud est…corpore laborare animo libero, sicut opifex, si non sit fraudulentus et avarus, et privatae rei avidus; aliud…ipsum animum occupare curis colligendae sine corporis labore pecuniae, sicut sunt vel negotiatores, vel procuratores, vel conductores: cura enim praesunt, non manibus operantur, ideoque ipsum animum suum occupant habendi sollicitudine. Augustinus. De opere monachorum, xv.16.
Caritas omnibus mater:  Sed quia de rudibus imbuendis nunc agimus, de me ipso [docente] tibi [, mi Deogratias,] testis sum, aliter atque aliter me moveri, cum ante me catechizandum video eruditum, inertem, civem, peregrinum, divitem, pauperem, privatum, honoratum, in potestate aliqua constitutum, illius aut illius gentis hominem, illius aut illius aetatis aut sexus, ex illa aut illa secta, ex illo aut illo errore vulgari venientem: ac pro diversitate motus mei, sermo ipse et procedit et progreditur et finitur. Et quia cum eadem omnibus debeatur caritas, non eadem est omnibus adhibenda medicina: ipsa item caritas alios parturit, cum aliis infirmatur; alios curat aedificare, alios contremiscit offendere; ad alios se inclinat, ad alios erigit; aliis blanda, aliis severa, nulli inimica, omnibus mater. Augustinus, De catechizandis rudibus, XV.23.4-5.
Cur Scripturas divinas legimus?  Ad geminam Dei et proximi caritatem aedificandam. (Legenti Augustinum cavendum est ne vocabulum "iste" intellegat eius esse significationis qua forte eum tironem magister vel magistra imbuit):  Quisquis igitur Scripturas divinas vel quamlibet earum partem intellexisse sibi videtur, ita ut eo intellectu non aedificet istam geminam caritatem Dei et proximi, nondum intellexit. De doctrina Christiana I.36.40.
Si fratrem non amas, quid sunt aut cui rei prosunt ieiunia tua?  Ecce Christus loquitur – iustitiae amatorem te dixeras – "Mandatum novum do vobis, ut vos invicem diligatis" (Ioh. 13:34). Audi ergo dominum tuum mandatum dantem ut nos invicem diligamus. Cum ex nobis omnibus tamquam membris corpus sibi faciat, quod corpus habeat unum caput ipsum Dominum et Salvatorem, tu [qui, cum ieiunes, non fratrem tuum agnoscis] contra divellis te a membris Christi, non amas unitatem. Non hoc expavesceres in membris tuis? Si distortum digitum haberes, non ad correctorem digiti tui medicum curreres? Certe tunc se habet bene corpus tuum, quando sibi concordant membra tua; tunc diceris sanus, tunc bene vales. Si autem aliquid in tuo corpore dissentiat ab aliis partibus, quaeris qui emendet. Cur ergo non quaeris emendari, ut compagini membrorum Christi recoveris et congruas in ipso corpore et tuo? Certe viliores sunt ceteris membris capilli tui? Quid vilius in corpore tuo capillis tuis? Q
Quid est patientia?  Patientia hominis, quae recta est atque laudabilis et vocabulo digna virtutis, ea perhibetur qua aequo animo mala toleramus, ne animo iniquo bona deseramus, per quae ad meliora perveniamus. Quapropter impatientes dum mala pati nolunt, non efficiunt ut a malis eruantur, sed ut mala graviora patiantur. Patientes autem qui mala malunt non committendo ferre, quam non ferendo committere, et leviora faciunt quae per patientiam patiuntur, et peiora evadunt quibus per impatientiam mergerentur. Bona vero aeterna et magna non perdunt, dum malis temporalibus brevibusque non cedunt: quoniam non sunt condignae passiones huius temporis, sicut Apostolus dicit, ad futuram gloriam quae revelabitur in nobis (Rom. VIII, 18). Et iterum ait: Quod est temporale et leve tribulationis nostrae, in incredibilem modum aeternum gloriae pondus operatur nobis (II Cor. IV, 17). Augustinus. De patientia ii.2
Quid est eleemosyna?  "Date eleemosynam, et ecce omnia munda vobis sunt" (Luc 11:41). Non solum ergo qui dat esurienti cibum, sitienti potum, nudo vestimentum, peregrinanti hospitium, fugienti latibulum, aegro vel incluso visitationem, captivo redemptionem, debili subvectionem, caeco deductionem, tristi consolationem, non sano medelam, erranti viam, deliberanti consilium, et quod cuique necessarium est indigenti, verum etiam qui dat veniam peccanti, eleemosynam dat. Augustinus, Enchiridion ad Laurentium de fide et spe et caritate, xix.72.
Idipsum Idipsum et idipsum et idipsum, sanctus, santus, sanctus, dominus deus omnipotens. Augustinus, Confessiones 12.7.7.